Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 günü yaşanan iki ay depremin en ağır etkilediği illerin başında Adıyaman geliyor. Ağırlık ekonomisi tarıma dayanan Adıyaman’da yaralarını sarmaya çalışıyor. Depremin üzerinden geçen bir yılın ardından Adıyaman’ın ekonomik yaşamındaki son durumu ve eksiklerini anlamak için ulaştığımız Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Torunoğlu, PD’nin sorularını yanıtladı.
Adıyaman’daki ekonomik yaşam depremden nasıl etkilendi? Aradan geçen bir yılı önceki yıllara göre kıyasladığınızda ne gibi değişimler yaşandı?
Deprem çok büyük maddi ve manevi bir kayba sebebiyet verdi. Adıyaman’ın ekonomisi ağırlıklı olarak tarıma dayalı olmakla birlikte son yıllarda özelikle tekstil, gıda ve mermer sektörü yatırımlarında sanayileşme eğilimi görünmektedir. Organize sanayi bölgemiz depremden etkilendi. Adıyaman’da deprem öncesinde de nitelikli eleman sıkıntısı vardı ancak deprem sonrasında da var olan çalışanların barınma endişesi nedeniyle göç etmeleri istihdamda daralmaya yol açmıştır. Üretimi engelleyen önemli sorunlardan biri de işgücündeki azalma. Depremin imalat sanayisi iş yerleri üzerindeki en önemli ve telafisi güç olan etkisi, vasıflı iş gücünde ortaya çıkan kayıp oldu. Bazı tesislerde kilit personel kaybı ve personel koşullarından kaynaklanan zorluklar nedeniyle operasyonlarda kesintiler oldu.
Deprem sonrası fabrikalarımız günlerce çalışamadı, kapalı kaldı. Ayrıca yaşanan göç ve iş gücü kaybı maalesef üretimde ciddi aksamalara ve düşüşlere neden oldu. Yaşanan bu durum ihracat rakamlarımıza da yansıdı. 2022 yılı ihracatımız 97 milyon 263 bin dolar, 2023 ihracatımız ise 63 milyon 804 bin dolardır. Yüzde 35’lik bir kayıp söz konusu. En çok ihraç ürünlerimiz konfeksiyon, gıda, mobilya ve mermerdir.
Adıyaman Ticaret Odası Başkanı Mehmet Torunoğlu
DEPREM SONRASI ÇALIŞAN SAYISI YÜZDE 40 AZALDI
– Hangi sektörlerde sıkıntı var, hangileri toparlandı veya toparlanmaya başladı?
Adıyaman OSB’de lokomotif sektör konfeksiyondur. Deprem sonrası fabrikalarımız günlerce çalışamadı, kapalı kaldı. Ayrıca yaşanan göç ve iş gücü kaybı maalesef üretimde ciddi aksamalara ve düşüşlere neden oldu. Konfeksiyon emek-yoğun bir sektördür. Ancak şu anda yavaş yavaş toparlanmaya başlamıştır. Deprem sonrasında çalışan sayımızda yüzde 40 azalma oldu. Organize Sanayi Bölgemizdeki 201 işletmeden 15’i yıkıldı, 30’u hasar aldı. Fabrikalar zarar gördü, içindeki makine teçhizatlar zarar gördü. Çalışanlardan vefat edenler oldu. Çalışanlar içerisinde vefat eden yoksa bile yakınlarını kaybedenler oldu. Dolayısıyla binalar, sosyal alanlar, topluma hitap eden alanlar yıkıldığı için deprem toplumsal bir buhrana, endişeye ve uzun yıllar atlatılamayacak travmaya dönüştü. Buna müteakip üretim kapasiteleri düştü insanların önce kendi can ve mal güvenlikleri riski arttı.
NAKDİ YARDIM YAPILMALI
– Depremin 1. yılında en büyük eksikleriniz ve ihtiyaçlarınız nelerdir?
6 Şubat depremleri dünyada eşi benzeri görülmemiş bir felaketti. Dünyanın hiçbir yerinde art arda 7.7 ve 7.6 şiddetinde bir deprem görülmemiştir. Dolayısıyla coğrafyamız yer altı ve yer üstü altyapısı bakımından yok olma durumuna düşmüştür. Otoyollardan kamu hizmet binalarına kadar toplu konutlara kadar şehrin içindeki ana arterler yıkıldı. Şehrin küçük caddelerinde ise yıkılan konutların enkazı kaldı. Bu şartlarda bölgenin insanı ayakta kalmaya çalıştı. İnsanlar fiziksel, duygusal mentol olarak yeniden Adıyaman’ın canlanması için kamu yatırımlarının teşvik edilmesi kaçınılmazdır.
Nakdi yardım yani mal alımına yönelik hammadde alımına yönelik ya da inşaat yapımına yönelik nakdi yardım yapılmalı. Tüccarın ya da sanayicinin üzerinde faiz yükü olmadığı bir nakdi yardım. Çünkü deprem o kadar şiddetliydi ki malvarlığı olan insanların bir defadan sıfırlanmasına neden oldu.
Adıyaman Saat Kulesi
“ÖZEL SÜPER TEŞVİK BÖLGESİ GİBİ GEÇİCİ BİR PAKET OLUŞTURULABİLİR”
-Beklenti ve talepleriniz nedir?
2023 yılı Türkiye için iniş çıkışlarla dolu bir yıl oldu. Hemen yılın ikinci ayında 6 Şubat’ta yaşanan depremler nedeniyle büyük acıyla sarsıldık. Şehrimiz yıkıcı depremin etkisiyle zor günler geçirdi. Hala toparlanmaya gayret ediyoruz. İnsanlarımızı ve acılarımızı unutmadan, her daim hafızamızda canlı tutarak, hep birlikte ilimizi kalkındırmak için çalışmak zorundayız. İnşallah 2024 yılında yaşanan tüm olumsuzlukların izlerini silmek için durmadan çalışmaya devam edeceğiz.
Taleplerimiz ise depremde ağır hasar gören birkaç ilimiz var. Bunların başında da Adıyaman geliyor. Başta Adıyaman olmak üzere Hatay, Kahramanmaraş, İslâhiye ve Nurdağı gibi depremden ağır hasar gören illere öncelik verilmeli, teşvikler ve destekler buna göre düzenlenmeli. İşçilerimizin birçoğu 6. Bölgeden faydalanan depremden hasar görmeyen diğer illere kaydılar. Şu anda 6. Bölgeden faydalanan ve depremden hasar görmeyen iller çok büyük potansiyel sanayi şehri olma yolunda ilerliyor. Bizlerde kan kaybediyoruz. Bu konuda deprem bölgesine özel Süper Teşvik bölgesi gibi geçici bir paket oluşturulabilir. Adıyaman; tarihi, kültürü, örfü ve adetleri ile eşsiz bir coğrafyada, her türlü ilerlemeyi sonuna kadar hak eden bir ildir. Biz Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası olarak, bu yaklaşım ile çeşitli programlar ve projeler hazırlayıp hayata geçirmeye çalışıyoruz. Bize bu yolda destek veren herkese teşekkür ediyoruz.
patronlardunyasi.com
